نظرات مهم حسن روحانی درباره زن و حجاب

نظرات مهم حسن روحانی درباره زن و حجاب

حسن روحانی، رییس جمهور منتخب مردم ایران به تازگی گفت و گویی فرهنگی با مجله چلچراغ داشته است. متن کامل این گفت و گو را در ادامه بخوانید:

برخوردی که این سال ها با جوان ها می شود، مثل محدودیت های حضور و نشاط اجتماعی، گشت ارشاد و امثالهم چقدر با ایده آل شما از جمهوری اسلامی سازگار است و چقدر خلاف آن آرمان هاست؟ و شما با این موضوع چه خواهید کرد؟

من قطعا با این برخوردها مخالفم. این ها حاصل همان قرائت و برداشت خاص از اسلام و قانون اساسی است. برای این که نگاهم به مسئله روشن شود، دیدگاهم را به مسئله حجاب و عفاف برای شما تشریح می کنم. خیلی از این برخوردها ناشی از دیدگاهی است که چنین شادی و نشاط هایی را گام های اولیه به سوی تضعیف عفت عمومی می بیند و بنابراین تشریح دیدگاه من مناسب است. 

 به نظرم، عفیف بودن چیزی فراتر از حجاب داشتن است. به نظر من اگر زنی یا مردی حجاب رسمی مد نظر ما را رعایت نکند، عفیف بودنش زیر سؤال نمی رود. قبل از انقلاب زنان زیادی در جامعه ما حجاب نداشتند، ولی آیا انسان های عفیفی نبودند؟ من هشدار می دهم که حجاب را عین عفاف ندانیم. به نظر من زنان زیادی از جامعه ما حجاب مطلوب قانون را ندارند، ولی عفیف هستند. عفت شاخص های زیادی دارد. کما این که می توان کسانی را هم یافت که ظاهر مطابق قانون دارند و حجاب دارند (چه مرد و چه زن) ولی اصول عفت را رعایت نمی کنند. بنابراین تاکید ما باید بر عفت باشد. باید ببینیم عفت را چه چیزی تهدید می کند. به نظر من عفت مردم ما را فقر اقتصادی و ناتوانی در ازدواج، بیشتر تهدید می کند تا رعایت حجاب مطابق استانداردهایی که عده ای دوست دارند و تعریف کرده اند.

این را چرا گفتم؟ چون یک عده ای فکر می کنند اگر جوانان با هم کوه بروند، در یک مراسم شادی شرکت کنند، یا در خیابان با هم قدم بزنند، عفت جامعه خدشه دار می شود. اما واقعیت این است که عفت را چیزهای مهم تری تهدید می کند. برخی از برخوردها هم ناشی از نگاه پلیسی و امنیتی به جامعه است، نگاهی که همه چیز را سیاسی می بیند. در حالی که اجازه دادن به برگزاری برخی مراسم، شدت کنش و دیدگاه سیاسی را کاهش می دهد. در ضمن، مطمئن باشید که در ایده آل های جمهوری اسلامی، نفی شادی و نشاط نبود. در هیچ کدام از شعارهای ابتدای انقلاب شما شعار علیه شادی و شور جوانی پیدا نمی کنید.

این روزها وضعیت دانشگاه ها چندان رو به راه و قابل دفاع نیست. تفکیک جنسیتی دانشجویان، دانشجویان ستاره دار به دلایل سیاسی و امثالهم. شما برای بازگرداندن فضای دانشگاه ها به نشاط و شادابی چه نگاهی دارید؟

دانشگاه برای رشد به استقلال آکادمیک نیاز دارد. یعنی رئیس دانشگاه منتخب اعضای دانشگاه و طبق روال مشخصی باشد. در چنین دانشگاهی، که رویه ای دموکراتیک بر انتخاب مدیرانش حاکم باشد، کادر مدیریت دانشگاه زیر بار اقداماتی خلاف منطق آزادی و استقلال علمی نمی رود. ما در دولت اصلاحات تجربه آزاد گذاشتن دانشگاه ها را داریم. آن بخش از ضرباتی که به دانشگاه خورد هم نتیجه لجاجت ها و تنگ نظری های جریان اقتدارگرا بود. ببینید یک زمانی در اوج تمدن اسلامی، در دربار خلیفه عباسی، در حضور علمای مسلمان، افراد غیرمعتقد به اسلام در مجلسی که خلیفه تشکیل می داد، درباره خدا تشکیک می کردند و در باب توحید بحث می شد.

در چنان فضایی تمدن اسلامی به اوج می رسد. فضای دانشگاه با آزادی به شکوفایی می رسد. البته بعد از چندین سال برخورد پلیسی با دانشگاه، طبیعی است که آزادی دادن در ابتدا سبب بروز برخی رفتارها هم می شود. باید این ها را تحمل کرد و اعتماد متقابل به وجود آورد.

اصولا چقدر به تفکیک جنسیتی در عرصه های مختلف اجتماعی اعتقاد دارید؟

به هیچ عنوان دنبال تفکیک جنسیتی نیستم. هیچ جامعه ای در طول تاریخ نتوانسته است تفکیک جنسیتی کند، در جامعه پیچیده و پر از ارتباطات امروز نیز تفکیک جنسیتی هیچ کاربردی ندارد.

این سال ها بسیاری از جوانان هیچ امید و آینده ای را برای خود متصور نیستند و از همین رو به شدت موج مهاجرت به آن سوی مرزها (حتی بدون هدف های تحصیلی) رو به گسترش است. در این مورد چه باید کرد؟

باید اول جهت حرکت کشور را درست کنیم و معلوم شود قصد ما حرکت در جهتی است که امیدبخش است. من یک مثال بزنم تا درک مسئله ساده تر بشود. سطح کلی کیفیت زندگی در هندوستان پایین تر از ایران است. صدها میلیون هندی حتی به دست شویی بهداشتی هم دسترسی ندارند. ولی رشد اقتصادی و حرکت هند به سوی جامعه ای توسعه یافته تر، امیدی در دل متخصصان هندی ایجاد کرده و متفکران هندی در درون دموکراسی هند که بزرگ ترین دموکراسی دنیا خوانده می شود، اثربخشی ای برای خود احساس می کنند که آن ها را امیدوار کرده است و این جامعه دارد با نیروی متخصصان خود جلو می رود.

البته منظورم این نیست که در هند مهاجرت نخبگان وجود ندارد، ولی مثل ما نیست.

مشکل ما این است که امید را از افراد گرفته ایم. آن که ۱۰۰ تومان سرمایه دارد و می داند روند جاری او را به ۱۵۰ تومان می رساند، خیلی شادتر از کسی است که ۱۰۰۰ تومان سرمایه دارد و می داند روند جاری او را به ۵۰۰ تومان می رساند. اولی وضعیت هند و دومی وضعیت ماست. ما باید با نجات اقتصادی، اصلاح سیاست ها و تغییر دیدگاهمان به جهان و اداره کشور، وضعیت اول را حاکم کنیم و در این صورت احساس اثربخشی نخبگان افزایش می یابد. اما وقتی هر اهل فکری را از دانشگاه بیرون کنیم، هر صنعتگر صاحب فکر و ایده ای را از اعتبارات محروم کنیم، و دانشجو را ستاره دار کنیم، وضعمان روز به روز بدتر می شود.

من شخصا سعی کرده ام در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام متخصصان و اهل فکر از هر سلیقه ای را که توانایی تفکر، تحقیق، و دادن راهبرد دارند، گرد هم بیاورم. در آن مرکز راست و چپ، اصول گرا و اصلاح طلب کنار هم هستند. این یعنی با کسی برخورد حذفی نداریم.

شما فضای مجازی و اینترنت را تهدید می دانید؟ شبکه های اجتماعی مثل فیسبوک چطور؟ چه نظری در مورد فیلترینگ گسترده اینترنت دارید؟

فضاهای مجازی ابزارند، و هر ابزاری می تواند تهدید یا فرصت باشد. داروها برای درمان بیماری ساخته می شوند ولی می شود با آن ها خودکشی هم کرد. این ابزارهای در ضمن ناگزیر هم هستند. من یادم می آید که حتی آیت الله هاشمی رفسنجانی هم شبکه هایی مثل فیس بوک را پدیده های مبارکی خوانده بودند. واقعا هم همین  گونه است. در همه تاریخ، به نظر من از ابزارها بیشتر استفاده مثبت شده تا استفاده منفی. شما نگاه کنید ببینید از انرژی هسته ای فقط دو بار برای کشتار گسترده استفاده شده است، ولی امروز بیش از ۴۰۰ نیروگاه هسته ای در جهان برق تولید می کنند، و انرژی هسته ای در کشاورزی، صنعت و… کاربرد دارد. مگر جهان با انفجار بمب اتمی، کل انرژی هسته ای را کنار گذاشت؟ نه.

در ضمن در نظر داشته باشید که خیلی از اقدامات علیه آزادی فضای مجازی که توسط افراد و نهادهای خاص صورت می گیرد، مقاصد خیرخواهانه ندارد. یعنی خیلی هم دلشان به حال اخلاق عمومی یا تهدیدهای این فضاها علیه جوانان نسوخته است. مقاصد سیاسی دارد. از آزادی موجود در این فضاها می ترسند، دنبال محدود کردن اخبار هستند، و این محدود کردن ها هم جواب نمی دهد. کاش طرفداران فیلتر کردن توضیح می دادند که در محدود کردن دسترسی مردم به کدام خبر موفق بوده اند؟ کدام خبر مهمی در چند سال اخیر وجود داشته که فیلترینگ باعث عدم دسترسی مردم به آن شده است؟ این اقدامات حتی مانع دسترسی به سایت های غیراخلاقی هم نشده است. فیلترینگ گسترده جز این که دیوار بی اعتمادی میان مردم و دولت را بیشتر می کند و به اقتصاد ما ضربه می زند، خاصیت دیگری ندارد و مانع توسعه کاربری های مثبت اینترنت در ایران می شود.

در مورد محدودیت ها و سخت گیری های فراتر از قانون و شرع که این روزها برای زنان و دختران اعمال می شود، چه نظری دارید؟ در زمینه هایی مثل حضور در عرصه های اجتماعی، حضور در ورزشگاه ها، حجاب، رابطه معقول دختران و پسران…

فکر می کنم در آن جا که نظرم را درباره عفاف و حجاب گفتم، پاسخ شما را داده باشم. من با اعمال محدودیت های فراقانونی علیه دختران و زنان مخالفم. برخی آن قدر تنگ نظر هستند که حتی برخی فتواهای غیرسخت گیرانه تر مراجع را نیز برنمی تابند. رفتار آدم های سخت گیر امروز با تصوراتشان درباره اسلام نمی خواند. اسلام را کامل و راه حل همه چیز معرفی می کنند، ولی دست آخر نمی توانند راهی برای وارد کردن زنان به ورزشگاه ها پیدا کنند و راه محدود کردن را در پیش می گیرند. من البته معتقدم قطعا مشکل از سوی این افراد است.